-
Alışveriş sepetiniz boş!
Alışveriş sepetiniz boş!
GEÇİCİ ÖDEMELER
TÜRK BORÇLAR KANUNU - MADDE 76 – “Zarar gören, iddiasının haklılığını gösteren inandırıcı kanıtlar sunduğu ve ekonomik durumu da gerektirdiği takdirde hakim, istem üzerine davalının zarar görene geçici ödeme yapmasına karar verebilir.
Davalının yaptığı geçici ödemeler, hükmedilen tazminata mahsup edilir; tazminata hükmedilmezse hakim, davacının aldığı geçici ödemeleri, yasal faizi ile birlikte geri vermesine karar verir.”
Bu maddeyi aşağıda yer alan, Hukuk Muhakemesi Kanunu 389/1 maddesi ile birlikte değerlendirmek doğru olacaktır.
HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU – İHTİYATİ TEDBİRİN ŞARTLARI - MADDE 389 - (1) Mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından ya da tamamen imkansız hale geleceğinden veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hallerinde, uyuşmazlık konusu hakkında ihtiyati tedbir kararı verilebilir.
(2) Birinci fıkra hükmü niteliğine uygun düştüğü ölçüde çekişmesiz yargı işlerinde de uygulanır.
TBK 76. Madde metninden de açıkça anlaşılabileceği üzere, dava devam ederken, hatta davanın başlangıcında, davacının haklı olduğunu gösterir, hakimi de ikna edici somut deliller sunması halinde, ekonomik açıdan da bu talepte bulunmasını gerektirir haklı bir zor durumda olma hali var ise, mahkeme tarafından davalının davacıya geçici olarak ödeme yapılması yönünde ara karar verilmesi mümkündür.
Bu konuda hakim tarafından verilecek karar ise HMK 389/1 kapsamında bir ihtiyati tedbir kararıdır ve reddi halinde HMK madde 341/1-b hükmünce istinafa, kabulü halinde ise davalının itirazının reddi halinde istinafa tâbidir.
Dava sonunda verilecek tazminat kararında yazılı rakamdan, önceki ödemeler düşülecektir. Şayet davanın reddine karar verilmesi halinde ise doğal olarak alınan geçici ödeme, yasal faiziyle birlikte davalıya iade edilecektir.
T.C YARGITAY 21.Hukuk Dairesi Esas: 2013/ 15667 Karar: 2013 / 20940 Karar Tarihi: 18.11.2013
ÖZET: Geçici ödeme ihtiyati tedbir niteliğindedir. Bu nedenle kanun maddesi hükmüne uygun olarak tedbir kararına itiraz üzerine mahkemece ilgililerin davet edilip dinlenmesi, şayet taraflar gelmezse dosya üzerinden karar verilmesi gerekirken usul ve yasa hükümlerine uygun olmayarak karar verilmesi doğru bulunmamıştır.
(6098 S. K. m. 76) (6100 S. K. m. 389, 394)
Dava ve Karar: Davacı, 6098 sayılı Borçlar Kanunu'nun 76. Maddesi uyarınca dava sonuçlanıncaya kadar geçici ödeme yapılmasına karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılardan K... Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
Dava, iş kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkin olup, iş kazası sonucu yaralanan S... 'ın malul kalması ile ekonomik açıdan kötü duruma düşen aile fertlerinin temel ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için Borçlar Kanununun 76. maddesi uyarınca geçici ödeme yapılmasına karar verilmesini talep edilmiştir.
Mahkemece, 17.06.2013 tarihli tensip tutanağının 11/j maddesi ile Borçlar Kanunu 76. maddesi gereğince davacının davalıların geçici ödeme yapması talebinin kabulü ile 20.000 TL nin davalılardan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Dosyadaki belgelerden 12.03.2013 tarihinde TOKİ ...Konutları inşaat projesinde çalışırken kaza geçirerek yaralandığı, dosyaya davalılardan K... Ltd.Şti vekili tarafından sunulan özürlü Sağlık Kurulu Raporunda özür oranının % 5 olarak belirtildiği, ekonomik ve sosyal durum araştırmasına göre kazazede işçinin eşinin ev hanımı olup ,başkaca gelirleri bulunmadığı, tensip tutanağı ile hükmedilen geçici ödeme yapılmasına ilişkin karara dayanarak davacı vekilince ...10.İcra Müdürlüğünce yapılan takip sonucu dosya borcunun tamamının davalılardan Başbakanlık Toplu Konu İdaresinden tahsil edildiği, Mahkemece davalılardan K... Ltd.Şti vekilinin talebi üzerine 03.07.2013 havale tarihli yazı ile 17.06.2013 günlü tensip zaptının 11/j bendi gereği verilen geçici ödemeye ilişkin kararın 10.000,00 TL ye indirilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Geçici ödeme Borçlar Kanunun'nun 76. maddesinde ,'Zarar gören iddiasının haklılığını gösteren inandırıcı kanıtlar sunduğu ve ekonomik durumu da gerektirdiği taktirde hakim, istem üzerine davalının zarar görene geçici ödeme yapmasına karar verebilir. Davalının yaptığı geçici ödemeler, hükmedilen tazminattan mahsup edilir. Tazminata hükmedilmezse hakim davacının aldığı geçici ödemeleri, yasal faizi ile birlikte geri vermesine karar verir' şeklinde düzenlenmiştir.
HMK'nın 389. maddesinde "Mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından ya da tamamen imkansız hale geçeğinden veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hallerinde uyuşmazlık konusu hakkında ihtiyati tedbir kararı verilebilir.
Birinci fıkra hükmü niteliğine uygun düştüğü ölçüde çekişmesiz yargı işlerinde de uygulanır" hükmü düzenlenmekle ihtiyati tedbir açıklanmıştır.
HMK 'nun 394. maddesine göre kendisi dinlenmeden aleyhine ihtiyati tedbir kararı verilen taraf, bu karara itiraz edebilir. Mahkeme itiraz üzerine başta ihtiyati tedbir isteyen olmak üzere ilgilileri dinlemek üzere davet eder. Ancak, taraflar gelmeseler dahi dosya üzerinden inceleme yapılarak karar verilir(HMK 394/4).Mahkeme yaptığı inceleme sonunda itiraz hakkında ret veya kabul kararı verir. İtiraz haklı bulunmazsa, bu talep reddedilir ve tedbir devam eder; itiraz haklı bulunursa, ihtiyati tedbir kararı değiştirilebileceği gibi, tamamen de kaldırılabilir (m.394/4) İtiraz hakkında verilen karara karşı kanun yoluna başvurulabilinir.
Geçici ödeme ihtiyati tedbir niteliğindedir. Bu nedenle HMK nun 394.madde hükmüne uygun olarak tedbir kararına itiraz üzerine mahkemece ilgililerin davet edilip dinlenmesi, şayet taraflar gelmezse dosya üzerinden karar verilmesi gerekirken usul ve yasa hükümlerine uygun olmayarak yazılı şekilde karar verilmesi doğru bulunmamıştır.
Sonuç: Yukarıda açıklanan tüm bu nedenlerle yerel mahkeme kararının bozulmasına, temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 18.11.2013 gününde oybirliği ile, karar verildi.
